Owsica – przyczyny

Do zakażenia owsikiem najczęściej dochodzi poprzez spożycie niedostatecznie umytych produktów spożywczych (np. owoce zebrane z sadu lub warzywa prosto z pola, choć te z marketu również mogą być przyczyną infekcji) bądź niewłaściwej higieny osobistej (zwłaszcza niemycie rąk przed posiłkiem np. po wizycie w toalecie). Owsiki najczęściej atakują dzieci, stąd owsica może rozwinąć się wskutek bezpośredniego kontaktu z zainfekowanymi rówieśnikami.

Diagnostyka owsicy – test taśmy celofanowej

Najpopularniejszym sposobem na wykrycie owsicy jest laboratoryjna analiza materiału z okolic odbytnicy zarażonego dziecka lub dorosłego. Niemniej jednak owsiki nie bytują bezpośrednio w masie kałowej. Pasożyty zazwyczaj w nocy przemieszczają się z jelita grubego do odbytnicy, gdzie następnie składają jaja. Wymaz parazytologiczny, zwany często testem taśmy celofanowej, polega na nałożeniu fragmentu owej taśmy na skórę okolic odbytu w porze porannej i pod prysznicem.

Pobrany w ten sposób materiał jest przekazywany do analizy laboratoryjnej, gdzie diagnostycy sprawdzają obecność jaj. Należy jednak zawczasu zaznaczyć, że jednorazowy test z użyciem taśmy celofanowej nie daje zbyt dużych szans na wykrycie pasożyta. Dlatego też większość specjalistów zaleca, aby badanie było prowadzone przez 3 dni z rzędu – wówczas istnieje 90% prawdopodobieństwo znalezienia jaj i potwierdzenia owsicy.

Diagnostyka owsicy – obserwacja chorego

Choć wymaz parazytologiczny jest najlepszym sposobem na wykrycie owsików, to jednak nie jest on jedyną metodą diagnostyczną. Drugą jest po prostu baczne obserwowanie zachowania dziecka bądź osoby dorosłej, która przypuszczalnie boryka się z owsicą. Niektóre objawy związane z obecnością owsików w ludzkim organizmie są na tyle charakterystyczne, że trudno je przeoczyć. Należą do nich:

• uciążliwy świąd okolic odbytnicy, który ulega nasileniu w nocy i może wybudzać ze snu,
• u dziewczynek i kobiet owsiki mogą dodatkowo powodować silne swędzenie w obrębie sromu,
• osoby dorosłe często borykają sie z problemami przesadnej nerwowości i dużego rozdrażnienia – natomiast u dzieci można zaobserwować nadpobudliwość ruchową, problemy z koncentracją i nocne zgrzytanie zębami.

Niemniej jednak należy pamiętać, że takie objawy mogą być związane z innymi problemami np. rozdrażnienie z przesadnym stresem, a świąd okolic intymnych z podrażnieniem wywołanym przez nieodpowiednie kosmetyki pielęgnacyjne lub mechaniczne uszkodzenia wskutek użycia kiepskiej jakości bielizny.

Jak leczyć owsicę?

Najskuteczniejszym sposobem jest połączenie farmakoterapii lekiem przeciwpasożytniczym (pyrantel, mebendazol lub abendazol) ze zwiększoną dbałością o kwestie dotyczące higieny osobistej. Oznacza to, że niezbędna jest dezynsekcja przedmiotów codziennego użytku (m.in. ubrań, bielizny, pościeli, pluszowych zabawek, ręczników poprzez pranie w gorącej wodzie i z odpowiednimi detergentami) oraz regularne kąpiele całego ciała (a zwłaszcza okolic odbytnicy). Ponadto nie można zapominać o regularnym myciu rąk przed przystąpieniem do posiłku, po wizycie w toalecie i powrocie do domu (np. ze żłobka czy od lekarza).

Bibliografia:

1. Własienko A., Kuchar E. „Diagnostyka, leczenie i profilaktyka najczęstszych chorób pasożytniczych u dzieci – problemy współczesnego pediatry i specjalisty medycyny rodzinnej.” Lekarz POZ 2017, 2: 154-160.
2. Hadaś E., Derda M. „Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne.” Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 1: 6-13.
3. Jasonek J., Szenborn L., Kuchar E. „Praktyczne aspekty rozpoznawania i leczenia najczęstszych chorób pasożytniczych.” Family Medicine & Primary Care Review 2008, 3: 887-892.