Owsica to choroba wywołana przez niewielkie pasożytnicze robaki, które nazywa się owsikami. Problem owsicy dotyczy wyłącznie ludzi – w jaki sposób dochodzi do zakażenia? Czy istnieją skuteczne sposoby, aby uniknąć tego problemu?
Jak zarazić się owsikami?
Główną przyczyną jest nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny w zakresie codziennego funkcjonowania. Jaja owsików mogą znajdować się praktycznie wszędzie, dlatego zazwyczaj owsica rozwija się wskutek niemycia rąk np. po powrocie do domu czy korzystaniu z toalety. Owsikowe jaja mogą też występować na powierzchni owoców i warzyw, stąd po zakupach zalecane jest dokładne umycie wszystkich produktów spożywczych.
Na zakażenie owsicą są szczególnie narażone dzieci, zwłaszcza te najmłodsze. Ich ciekawość świata sprawia, że niejednokrotnie wkładają do buzi brudne ręce, rozmaite przedmioty (np. zabawki w przedszkolu czy przybory szkolne) czy wcześniej wspomniane owoce i warzywa. Dzieci też niezbyt ochoczo podchodzą do kwestii związanych z higieną i bardzo często nie traktują poważnie próśb rodzica o umycie rąk przed spożyciem posiłku.
Warto też dodać, że owsiki mogą bytować w miejscach o wyjątkowo kiepskich warunkach sanitarnych. Dlatego też nie jest zaskoczeniem, że po korzystaniu z publicznej toalety (np. na stacji benzynowej) czy brudnych łazienek w noclegowniach i hotelach można zarazić się owsicą. Nie można jednak zapominać, że podobne niebezpieczeństwo może też czyhać we własnym domu.
Oprócz tego nie można pominąć faktu, że zarażenie się owsikami następuje wskutek kontaktu z osobą zakażoną lub jej przedmiotami osobistymi (np. bielizna lub ręczniki dziecka). Należy też wspomnieć o zjawisku autoinwazji. Samice owsików bytują w ludzkim jelicie, a gdy następuje odpowiedni moment to przemieszczają się w okolice odbytu w celu złożenia jaj. Nieświadomy człowiek wskutek drapania tego miejsca może przenieść pasożytnicze jaja np. na inne przedmioty czy pod paznokcie.
Jakie objawy powoduje zarażenie się owsikami?
Głównym symptomem jest uciążliwy świąd okolic odbytu (u dziewczynek i kobiet może też występować w obrębie pochwy). Wspomniane wcześniej jaja są oblepione charakterystycznym śluzem, który powoduje podrażnienie i prowokuje osobę zarażoną do drapania. Świąd jest szczególnie silny w porze nocnej – czasami do tego stopnia, że może on prowadzić do zaburzeń snu czy bezsenności. To z kolei może skutkować zmęczeniem, rozdrażnieniem, wzmożoną agresją i trudnościami ze skupieniem.
Pozostałymi objawami zarażenia się owsikami są takie niedogodności jak:
- regularna utrata wagi,
- przesadna bladość skóry,
- zmniejszenie lub brak apetytu,
- dolegliwości bólowe brzucha i głowy,
- podkrążone oczy i nadmierne zmęczenie.
Nieleczona owsica może doprowadzić do rozwoju zmian zapalnych jelita grubego i wyrostka robaczkowego.
Leki na owsicę – co stosować podczas zarażenia się owsikami?
Infekcję owsikami można leczyć przy pomocy leków OTC i produktów leczniczych dostępnych na receptę. W pierwszym przypadku mowa o preparacie Pyrantelum, w drugim leki jak Vermox czy Zentel. Wszystkie wymienione środki farmakologiczne sprawdzają się w przeciwdziałaniu zakażeniom pasożytniczym przez robaki obłe, do których należą owsiki. Właściwości tych leków polegają na porażeniu mięśni bytujących w organizmie robaków, a martwe pasożyty zostają usunięte z ustroju wraz z kałem. Warto jednak zaznaczyć, że leki te działają głównie na osobniki dorosłe i w początkowych stadiach rozwoju – nie wykazują skuteczności wobec jaj.
Bez względu na rodzaj stosowanego leku niezbędne jest zwiększenie reżimu sanitarnego u osoby chorej i najbliższego otoczenia. Dbałość o higienę osobistą jest najistotniejszym elementem leczenia owsicy.
Bibliografia:
- Hadaś E., Derda M. „Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne.” Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(1): 6-13.
- Jasonek J., Szenborn L., Kuchar E. „Praktyczne aspekty rozpoznawania i leczenia najczęstszych choró pasożytniczych.” Family Medicine & Primary Care Review 2008, 3: 887-892.
- https://leki.urpl.gov.pl/files/25_Vermox_tab.pdf
- https://pl.gsk.com/media/7317/zentel_tab-_400-mg-chpl-02_11_2021.pdf
- https://www.polfawarszawa.pl/products/chpl/smpc-pyrantelum-medana-2016-12pl-clean.pdf
